2023 yılının makro finansal koşulları KOBİ’ler için daha zorlayıcı oldu.

2023 yılında, Mayıs seçimlerinin ardından ekonomi politikalarında keskin değişim oldu ve makro-finansal istikrarın yeniden tesisine dönük yeni bir program devreye alındı. Program çerçevesinde politika faizi kademeli olmakla birlikte toplamda belirgin şekilde artırıldı ve kredi piyasasının sağlıklı işleyişini engelleyen düzenlemelerde sadeleşme adımları atıldı.

Böylelikle, KOBİ’ler açısından, yılının ilk yarısındaki karmaşık para ve kredi piyasası düzenlemelerinin finansmana erişimde yarattığı zorlukların yerini, yılın ikinci yarısında seri faiz artırımları nedeniyle finansman maliyetlerindeki belirgin artış aldı. Nitekim yılın ilk yarısında istikrarlı bir artış gösteren toplam kredi hacminde KOBİ kredilerinin payının ikinci yarıda gerilemesi, artan finansman maliyetlerinin KOBİ’leri daha olumsuz etkilediğine işaret ediyor.

Benzer bir durum ihracat performansı için de geçerli oldu. Avrupa pazarının durgun seyrettiği bir ortamda, kurlardaki artış yurtiçinde ücret ve diğer girdi maliyetlerindeki artışın çok altında kaldı ve bu durum ihracatta rekabet avantajını olumsuz etkiledi. İSO İkinci 500 büyük sanayi firmasının toplam ihracatı, Birinci 500’e göre daha sert bir şekilde daralması, bu olumsuz etkinin emek- yoğun, düşük teknolojili üretim yapan ve rekabetçilikte fiyat faktörünün öne çıktığı KOBİ’lerde daha belirgin olduğunu gösteriyor.

2023 yılında ortalama sanayi üretimi (takvim etkisinden arındırılmış) yüzde 1,6 ile 2021 (yüzde 17,5) ve 2022’ye (yüzde 4,4) göre oldukça zayıf bir artış gösterdi. Öte yandan detaylar, teknoloji gruplarına göre bakıldığında, belirgin bir ayrışmaya da işaret ediyor. Buna göre yüksek teknolojili üretim yapan sektörlerde üretim artışı yüzde 22,4 ile çok güçlü gerçekleşirken, orta-yüksek teknolojili sanayilerde de üretim yüzde 6,5 artış ile görece başarılı bir performans sergilediği görülüyor. Orta-düşük teknolojili üretim yüzde 2,7 ile ılımlı şekilde artarken, düşük teknolojili üretim ise yüzde 3,2 daraldı. Bu anlamda kredi ve ihracat verilerine paralel olarak, sanayi üretimi verileri de 2023 yılının koşullarından KOBİ’lerin daha olumsuz etkilendiğine işaret ediyor.