İSO 500’e paralel şekilde İSO İkinci 500 2024 çalışmasında da en çarpıcı sonuçlardan birisi karlarda yaşanan gerileme oldu. Satışlardaki zayıflama ve artan maliyet baskıları ise karlardaki gerilemede temel faktörler olarak öne çıktı.
Nitekim üretimden satışların yüzde 41’lik bir artış göstererek üst üste üçüncü yılda da reel bazda gerileme kaydettiği görülüyor. 2023’ten 2024’e, net satışlara oranla satışların maliyeti 3,3 puan artarak yüzde 79,6’dan yüzde 82,9’a, faaliyet giderleri ise yüzde 7,8’den yüzde 9,8’e çıkmış durumda. Finansman giderlerindeki artış ise İSO 500’de yüzde 16 iken İSO İkinci 500’de yüzde 45,4 ile çok daha yüksek bir düzeyde gerçekleşti.
2023’te 145,5 milyar TL olarak gerçekleşen faaliyet karı, 2024’te yüzde 18,9 oranında düşüşle 117,9 milyar TL’ye geriledi. Böylece faaliyet karı oranı yüzde 12,6’dan yüzde 7,3’e, 2013’ten bu yana en düşük seviyeye geriledi. Bu şekilde finansman giderlerinin faaliyet karına oranı da 2023’teki yüzde 45,1’den yüzde 80,9’a oldukça sert bir artış göstermiş oldu.
Aynı yılda İSO İkinci 500’ün 2024’te vergi öncesi kar ve zarar toplamı yüzde 63,8 oranında düşüşle 95 milyar TL’den 34 milyar TL’ye geriledi. Satış karlılığı oranı ise yüzde 8,2’den yüzde 2,1’e inerken, bu oran son on yılın ortalaması olan yüzde 7’nin oldukça altında kaldı. Satış karlılığındaki düşüşte enflasyon düzeltmesi sonucunda oluşan net zararın da etkisi oldu.
2024 yılında İSO İkinci 500’ün faiz, amortisman ve vergi öncesi kar (FAVÖK) büyüklüğü yüzde 16’lık zayıf bir artış gösterdi. Bu, ortalama Yİ-ÜFE enflasyonundan arındırıldığında yüzde 17,8’lik bir daralmaya karşılık geliyor. Bu şekilde 2024 yılında net satışlara oranla FAVÖK karlılığı da önceki yıla göre 2,6 puan azalarak yüzde 12,7’ye, son 5 yılın en düşük düzeyine indi.
İSO İkinci 500 sonuçları içerisinde görece iyimser gelişme, ihracatın yüzde 6,2 ile İSO 500’deki yüzde 1,5’lik artışın üzerine çıkması oldu. Öte yandan bu gelişmede İSO İkinci 500’ün İSO 500’e göre çok daha düşük bir ihracat hacmine sahip olmasına ek olarak ihracatın 2023’te yüzde 6,5 daralmış olması da etkili olmuş görünüyor.
TR
